اینتل یا AMD ؟

دیگر بر کسی پنهان نیست که چند سال اخیر رقابتی تنگاتنگ در دنیای ریزپردازنده ها آغاز شده که منجر به رانده شدن اینتل از جایگاه اول به عنوان مدعی بلا منازع بازار پردازنده ها، شده است. البته در کشور ما طرفداران اینتل به مراتب بیشتر از AMD است و این موضوع به رقابت این دو شرکت در سالهای قبل باز می گردد. روزگاری اینتل بدون هیچ تهدید جدی از سوی AMD، مغز قوی ترین و سریعترین کامپیوترهای جهان را در اختیار داشت و سهم بزرگی از بازار پردازنده ها را به خود اختصاص داده بود. به طوریکه سود سالیانه شرکت اینتل به تنهایی بیشتر از دو شرکت AMD و Nvidia بود.

متعاقب همین موضوع بیشتر پردازنده هایی که در بازار ایران وجود داشت نیز همگی پردازنده های ساخت اینتل بودند و به نوعی می توان گفت مردم آشنایی اندکی حداقل با پردازنده های Core i7 i5 i3 داشتند که سبب میشد معمولاً برای انتخاب به سراغ این شرکت نام آشنا بروند. البته اینتل هم از این موضوع نهایت استفاده را می کرد و مبالغ هنگفتی برای محصولات خود از خریداران طلب می کرد. البته ما خودمان هم به عنوان مشتاقین حوزه سخت افزار از این موضوع آگاهی کافی نداشتیم و فکر میکردیم هزینه پردازنده خوب همین مقدار و این موضوع کاملاً عادلانه است؛ ولی غافل بودیم از اینکه خانم لیسا سو به نجات رایانه های شخصی باز خواهد گشت.

با معرفی میکرومعماری Zen بر پایه سوکت AM4، شرکت AMD توانست محصولاتی را روانه بازار کند که عملکرد خیره کننده و قیمت بسیار معقولی داشتند. اینتل که هنوز این حرکت های AMD را جدی نگرفته بودن این شرکت را با اصطلاحاتی مانند، چسباندن مداریکپارچه ها به هم، مسخره می کرد. ولی ظاهراً راه حل نهایی همین بود که چند مدار یکپارچه به کمک بستر فوق سریع و جدیدی که AMD تحت عنوان Infinity Fabric معرفی کرده بود به یکدیگر متصل بشوند؛ البته AMD همانند اینتل از این موفقیت به خود مغرور نشد و توسعه محصولات جدید خود را ادامه داد تا امروز در جایگاهی قرار بگیرد که توانسته است در لیست 20 پردازنده قدرتمند سال 2022 میلادی 18 ردیف اول را به خود اختصاص دهد تا قوی ترین پردازنده تولیدی اینتل 19 امین پردازنده قدرتمند جهان باشد در حالی که رتبه 20 هم از آن AMD است. این موضوع نشان می دهد که AMD به خوبی توانسته است اینتل را به عقب براند و سیاست های این ابر شرکت را به چالش بکشد.

البته در این مطلب نمی خواهم در مورد تاریخچه این دو شرکت صحبت کنم و قرار است تا عملکرد پردازنده های هر دو شرکت را در سالی که در آن قرار داریم یعنی 2022 میلادی بررسی کنم تا اگر تصمیم گرفته اید که امسال سیستم کامپیوتری تهیه کنید، این مطلب بتواند تا حدودی شما را در این مسیر راهنمایی کند. مقایسه من بر روی این پردازنده ها در پنج بخش مختلف صورت می گیرد که قیمت، عملکرد، پشتیبانی و انتشار درایورها، مصرف انرژی و امنیت را در بر می گیرد. البته سعی می کنم تا در مورد میکرومعماری و فناوری فرآیند تولید این پردازنده ها نیز صحبت کنم و در نهایت یکی از این دو شرکت را به عنوان پیروز معرفی کنم، هرچند که ممکن است برخی از شما از این انتخاب خشنود نشوید.

الگو برداری درست.

در دسته بندی سریعترین پردازنده های بازار هم اکنون لاین آپ Alderlake که نسل دوازدهم از پردازنده های اینتل محسوب می شوند، گزینه های مناسبی هستند. با وجود اینکه شرکت AMD توانسته است با پردازنده Ryzen 7 5800X3D یکی از بهینه ترین و به صرفه ترین پردازنده های گیمینگ بازار باشد ولی اینتل در این زمینه به مراتب بهتر ظاهر شده و در محاسبات تک هسته ای و حتی در برخی موارد چند هسته ای عملکرد بهتری را نسبت به AMD به نمایش گذاشته است؛ این موضوع محدود به یک پردازنده نیز نمی شود و به واسطه میکرومعماری ترکیبی جدیدی ممکن شده، که به احتمال زیاد از چیپ M1 اپل الگو برداری شده است؛ تقریباً تمامی پردازنده های نسل دوازدهم اینتل گزینه های بهینه و ایده آلی برای گیمینگ هستند. آن یک پردازنده AMD هم که در میان نسل جدید حسابی خوش درخشیده، توانایی خیره کننده خود را به واسطه کش غول پیکر 192 مگابایتی به دست آورده که به عنوان یک کش L3 اشتراکی در این پردازنده به کار گرفته شده است تا کش پردازنده تان به این سادگی ها پر نشوند و پاسخ دهی به دستورات سیستم با کمترین تأخیر صورت بپذیرد.

البته نباید فراموش کنید که سری 5000 پردازنده های AMD در زمان عرضه و حتی تا قبل از انتشار پردازنده های Alder Lake اینتل، قدرتمندان بلامنازع بازار بودند و با قیمت بسیار مناسب و عملکرد عالی که ارائه می کردند تنها گزینه معقول برای انتخاب هر کسی بودند که تصمیم به خرید کامپیوتر گرفته بود. این موضوع برای اینتل به مثابه یک تهدید جدی برای تاج تختش بود و این شرکت را بر آن داشت تا در این نسل محصولاتی خارق العاده را عرضه کند که پردازنده های قدیمی را به قول معروف بخار می کند×!

این جنگ سر دراز دارد.

نکته قابل توجه دیگر این است که نسل بعدی پردازنده های AMD که با میکرومعماری جدید Zen 4 توسعه داده شده اند هنوز به بازار نیامده اند و اینتل در حقیقت تنها توانسته است با پردازنده های نسل قبلی مسابقه بدهد. پس با این وجود می توان انتظار داشت که این رقابت به تابستان و نهایتاً پاییز هم بکشد.

تلاش AMD برای تصاحب جایگاهی قابل قبول در بازار همانطور که خدمتتان عرض کردم با عرضه پردازنده های سری Zen شروع شد و با فرورفتن اینتل در چاله فرآیند تولید 14 نانومتری و میکرومعماری Skylake، قوت گرفت تا پردازنده های AMD از محصولاتی میان رده با مصرف انرژی بالا، تبدیل به محصولاتی پیشرو با مصرف انرژی بسیار معقول شوند. اینتل هم در جواب سعی کرد به آرامی به مسیر خود ادامه دهد و به مرور تعداد هسته ها را افزایش دهد. این افزایش تعداد هسته  ها هم برای اینتل بدون دردسر نبود و سبب می شد تا مصرف انرژی سر به فلک بکشد و البته بازدهی حرارتی کاهش بیابد، یعنی پردازنده ها حسابی داغ می شدند.

در سری Alderlake اما اینتل بالاخره توانست خودی نشان بدهد و در نسبت هزینه به عملکرد گزینه های خوبی را روی میز بگذارد که از نتایج AMD هم درخشان تر است. این مهم تنها با تغییرات بنیادی در طراحی ممکن شده و به این سبب بود که برای اولین بار شرکت Intel از چند نوع هسته با میکرومعماری متفاوت در درون پردازنده های خود استفاده می کرد. یک فناوری جدید برای تولید هم تحت عنوان Intel 7 در ساخت این سری مورد استفاده قرار گرفته است که نام گذاری آن بسیار زیرکانه بوده؛ چرا که از این نام برمیاید که 7 نانومتری باشد ولی این فناوری 10 نانومتری است. در هر صورت تغییرات هرچه که بوده بسیار کاربردی بوده بطوریکه در زمینه میکرومعماری و طراحی مدار میبایست در این رقابت اینتل را به عنوان برنده اعلام کنیم.

فناوری های پر دردسر

از طرف دیگر اینتل در این سری به سراغ دو فناوری داغ دیگر هم رفته است که یکی حافظه های DDR5 است و دیگری رابط پر سرعت PCI-E 5.0 که به اتصال درایوهای ذخیره سازی فوق سریع نسل جدید کمک می کند. نکته ای که این بین برای من جالب به نظر می رسد، جهش اینتل از نسل چهار به نسل پنج در رابط PCI-E بود که به نظر من خیلی سریع صورت گرفت. از میان پردازنده های اینتل تنها نسل یازدهم که تحت عنوان Rocket Lake شناخته می شوند، از این رابط پرسرعت پشتیبانی میکردند و حال اینتل تنها با گذشت یک نسل تصمیم گرفته است تا یک بار دیگر جهشی در این زمینه داشته باشد؛ هرچند که به نظر من هنوز تجهیزاتی که بتوانند از پهنای باند این رابط به طور کامل استفاده کنند، حداقل در بازار مشتریان عادی به چشم نمی خورند.

حافظه های جدید DDR5 شاید از روی اسم و بر روی کاغذ بسیار جذاب به نظر برسند ولی به محض اینکه نگاهی به قیمت های آنها بیاندازید بدون شک دلتان را خواهند زد. این ماژول هایی که به قیمت خون من و شما تولید می شوند حتی بر هزینه نهایی مادربورد هم تأثیر می گذارند، از همین رو اینتل برای اینکه مشتریان بیشتری را به AMD نبازد، تصمیم گرفت تا پشتیبانی از حافظه های DDR4 را نیز در پردازنده های خود بگنجاند. البته این موضوع برای تولید کنندگان مادربورد دردسر بزرگی است، چرا که این شرکت ها می بایست برای سوکت جدید اینتل یعنی FCLGA1700 ، دو مدل مادربورد تولید می کردند که نهایتاً مزیت خاصی برای مشتری ندارد جز اینکه او را گیج کند.

قابلیت های گران قیمت؟

اصرار اینتل هم بر انحصاری کردن قابلیت های کلیدی که امکان دستکاری پردازنده و اوورکلاک کردن آن را می دهند، به پردازنده های گران تر، سبب شده است تا AMD به نوعی با باز تر گذاشتن دست مشتریان در توییک(Tweak) کردن پردازنده های این شرکت، بتواند به راحتی بسیاری از طرفداران پر و پا قرص اینتل را به سوی خود جلب کند. فکر می کنم یکی از مهم ترین دلایل اینکه اینتل تصمیم گرفت در زمان عرضه پردازنده های Alder Lake در قدم اول فقط ماردبردهای سری Z را وارد بازار کند این بود که نمی خواست پردازنده های این شرکت بدون قابلیت های گران قیمت به جنگ با AMD بروند.

قابلیت اوورکلاک کردن پردازنده های Alder Lake اما به مراتب از رقیب یعنی پردازنده های سری 5000 شرکت AMD بیشتر است و به نظر می رسد اینتل توانسته است قدم های خوبی در این مسیر بردارد. هرچند که شخصاً فکر می کنم محدود کردن قابلیت های این چنینی نمی تواند هدفی جز سودجویی داشته باشد و بهتر است اینتل هم کم کم تصمیم بگیرد همانند AMD به مشتریان احترام بگذارد.

قیمت هم یکی از فاکتورهای بسیار مهمی است که AMD در آن همیشه با قدرت ظاهر شده و این موضوع نه فقط به قیمت پایین پردازنده های این شرکت بلکه به قابلیت هایی مانند امکان اوورکلاک کردن تقریباً تمامی مدل ها(به جز مادربورد های A-Series) آن هم به ساده ترین روش ممکن، هم مربوط می شود. شرکت AMD از این قابلیت ها به نوعی به نفع خود استفاده می کند تا بسیاری از خریداران میان رده را به سوی خود بکشاند و در این کار موفق هم بوده؛ چه کسی حاضر است پول بیشتری خرج کند اما قابلیت های کمتری داشته باشد؟ شاید طرفدارن اپل!

به صورت میانگین محصولات اینتل حدوداً 79 دلار گران تر از محصولات AMD هستند که پیروزی در این بخش را به AMD می دهد ولی قابل ذکر است که من نمی توانستم از واحد تومان برای این موضوع استفاده کنم چون قیمت ها سریع تغییر می کنند و هدف من از این مطلب این است که حداقل برای یکسال برای کسانی که به دنبال خرید کامپیوتر هستند قابل استفاده باشد. از سوی دیگر حجم واردات کالاها به کشور ما با قیمت تمام شده آن کالا برای من و شما رابطه مستقیمی دارد که ممکن است کمی این معاملات را به هم بریزد به همین خاطر این موضوع را مانند اصطحکاک که از مسئله های فیزیک حذف می کردیم، از رقابت امروز حذف می کنم و یکراست به سراغ جمع بندی نهایی می روم.

یک جمع بندی کوتاه

ولی می توان گفت با جمع بندی مطالبی که بالاتر خدمت شما عرض کردم، اینتل در این رقابت پیروز است و با وجود اینکه AMD در این چند سال اخیر حسابی عرصه را برای اینتل تنگ کرده است ولی اینتل امسال با عرضه نسل دوازدهم خود توانست رشد 30 درصدی همیشگی خود را ادامه دهد و محصولی را به بازار عرضه کند که هم بهینه است، هم عملکرد خارق العاده ای دارد و هم با قیمت مناسبی عرضه شده است. البته AMD برنده رقابت دیگری است که به پیشنهاد ما به شما برای خرید پردازنده های یکی از دو این شرکت محدود نمی شود؛ همین موضوع که AMD توانسته است بالاترین سطوح محاسباتی پردازنده ها را از آن خود کند و همزمان پردازنده تمام کنسول های بازی را تأمین کند نشان می دهد که اینتل رقیب خود را دست کم گرفته بود×!